Δευτέρα 7 Μαΐου 2018
Σάββατο 5 Μαΐου 2018
Μπουζούκι...
Το Μπουζούκι είναι λαουτοειδές έγχορδο λαϊκό μουσικό όργανο, με αχλαδόσχημο αντη-
χείο (σκάφος) από επιμήκεις ξύλινες λουρίδες, τις ντούγιες, και μακρύ βραχίονα, το
μπράτσο ή μάνικο με κλειδιά στην άκρη για το χόρδισμα (κούρδισμα). Κατά μήκος του
βραχίονα υπάρχουν λεπτά μεταλικά ελάσματα, κάθετα προς τον επιμήκη άξονα του
βραχίονα, που σφηνώνονται σε μία λεπτή σχισμή και λέγονται τάστα. Τα διαστήματα
ανάμεσα στα τάστα, οριοθετούν την απόσταση του ημιτονίου. Διαθέτει τρεις ή τέσσερις
διπλές, και σε ορισμένες περιπτώσεις μονές, χορδές τις οποίες χτυπά ο μουσικός με ένα
μικρό πλήκτρο την πένα. Αρχικά το μπουζούκι έφερε τρία ζεύγη μεταλλικών χορδών
κουρδισμένες σε τόνους ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ (υπάρχουν επίσης αναφορές για επτάχορδα ή και
οκτάχορδα τριφωνικά μπουζούκια πάλι σε χόρδισμα ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ, με τη διαφορά ότι η
μπάσα ΡΕ και άλλοτε και η ΛΑ αποτελούνταν από 3 χορδές), ενώ αργότερα απέκτησε
τέταρτο ζεύγος και κούρδισμα ΝΤΟ-ΦΑ-ΛΑ-ΡΕ (πάλι ανά ζεύγος). Παλιότερα τα κουρ-
δίσματα (ντουζένια) άλλαζαν ανάλογα με τον μουσικό δρόμο (μακάμ) της εκτελούμενης
μελωδίας. Οι τρόποι αυτοί διατηρήθηκαν μέχρι τον μεσοπόλεμο και χάθηκαν σταδιακά,
οριστικά δε με την επικράτηση του τετράχορδου. Αρχικά παιζόταν με φτερό και στη
συνέχεια με πλαστική πένα.
Η καταγωγή του χάνεται στα βάθη των αιώνων, στους προελληνικούς πολιτισμούς της
Άπω Ανατολής και της Εγγύς Ανατολής, της Αφρικής, της αρχαίας Ελλάδας (υπήρχε το
αντίστοιχο αρχαιοελληνικό όργανο γνωστό κι ως “Πανδουρίδιον” ή αλλιώς “τρίχορδο”
επειδή είχε τρεις χορδές), για να περάσει αργότερα στο Βυζάντιο. Σήμερα χρησιμοποι-
ούνται μονάχα δύο είδη: το μπουζούκι και ο μπαγλαμάς, μικρότερο όργανο με χαρακ-
τηριστικό μεταλλικό ήχο.
Από το τέλος του 19ου αιώνα το μπουζούκι άρχισε να εξαφανίζεται σταδιακά από την
ελληνική δημοτική μουσική και, όταν σχηματίσθηκαν τα δύο βασικά ορχηστικά σχήματα,
η κομπανία στην στεριανή Ελλάδα (κλαρίνο, βιολί, λαγούτο, σαντούρι) και η ζυγιά στα
νησιά (βιολί-λαούτο ή βιολί-λύρα), το μπουζούκι έμεινε εκτός. Από εδώ και πέρα όμως
ξεκίνησε μια νέα ακμή. Στο 2ο μισό του 19ου αιώνα ανιχνεύονται οι ρίζες του ρεμπέτικου
τραγουδιού, το οποίο άρχισε να αποδίδεται με τη συνοδεία μπουζουκιού, αλλά όχι
αποκλειστικά, όπως έγινε αργότερα. Στα 1935 σχηματίσθηκε η πρώτη επαγγελματική
ρεμπέτικη κομπανία (το συνηθισμένο σχήμα με δύο μπουζούκια, μια κιθάρα κι ένα
μπαγλαμά ή και παραλλαγές). Στην κομπανία συμμετείχαν ο Μάρκος Βαμβακάρης, που
έπαιζε μπουζούκι και τραγουδούσε, ο Στράτος Παγιουμτζής που τραγουδούσε κυρίως,
ο Ανέστης Δελιάς που έπαιζε μπουζούκια, κιθάρα και τραγουδούσε, και ο Γιώργος Μπάτης
που έπαιζε μπαγλαμά και τραγουδούσε. Το ρεμπέτικο, αυτό το μουσικό είδος ταυτίσθηκε
με το μπουζούκι και το όργανο αυτό τελειοποιήθηκε και αξιοποιήθηκε στα χέρια μεγάλων
εκτελεστών ανάμεσα στους οποίους ήταν οι Βαμβακάρης, Τσιτσάνης, Παπαϊωάννου,
Χιώτης, Μητσάκης και πολλοί άλλοι. Η μεγάλη αλλαγή στην τεχνική του μπουζουκιού έγινε
από τον Μανώλη Χιώτη, που εισήγαγε το τετράχορδο μπουζούκι με το σύγχρονο κούρδισ-
μα, στη δισκογραφία και στο πάλκο τη δεκαετία του 1950. Το τετράχορδο, ως πιο πολυ-
φωνικό, δίνει τη δυνατότητα για περισσότερες και πιο πλούσιες συγχορδίες ενώ, επειδή
έχει περισσότερες χορδές, διευκολύνει τον εκτελεστή να παίζει τις κλίμακες κάνοντας
μικρότερες διαδρομές στην ταστιέρα με τα δάχτυλα του αριστερού χεριού.
Από την δεκαετία του ’70 και μετά, το μπουζούκι έχει καθιερωθεί ως το δημοφιλέστερο
όργανο στην Ελλάδα.
*Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα odioditikisellados.gr
χείο (σκάφος) από επιμήκεις ξύλινες λουρίδες, τις ντούγιες, και μακρύ βραχίονα, το
μπράτσο ή μάνικο με κλειδιά στην άκρη για το χόρδισμα (κούρδισμα). Κατά μήκος του
βραχίονα υπάρχουν λεπτά μεταλικά ελάσματα, κάθετα προς τον επιμήκη άξονα του
βραχίονα, που σφηνώνονται σε μία λεπτή σχισμή και λέγονται τάστα. Τα διαστήματα
ανάμεσα στα τάστα, οριοθετούν την απόσταση του ημιτονίου. Διαθέτει τρεις ή τέσσερις
διπλές, και σε ορισμένες περιπτώσεις μονές, χορδές τις οποίες χτυπά ο μουσικός με ένα
μικρό πλήκτρο την πένα. Αρχικά το μπουζούκι έφερε τρία ζεύγη μεταλλικών χορδών
κουρδισμένες σε τόνους ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ (υπάρχουν επίσης αναφορές για επτάχορδα ή και
οκτάχορδα τριφωνικά μπουζούκια πάλι σε χόρδισμα ΡΕ-ΛΑ-ΡΕ, με τη διαφορά ότι η
μπάσα ΡΕ και άλλοτε και η ΛΑ αποτελούνταν από 3 χορδές), ενώ αργότερα απέκτησε
τέταρτο ζεύγος και κούρδισμα ΝΤΟ-ΦΑ-ΛΑ-ΡΕ (πάλι ανά ζεύγος). Παλιότερα τα κουρ-
δίσματα (ντουζένια) άλλαζαν ανάλογα με τον μουσικό δρόμο (μακάμ) της εκτελούμενης
μελωδίας. Οι τρόποι αυτοί διατηρήθηκαν μέχρι τον μεσοπόλεμο και χάθηκαν σταδιακά,
οριστικά δε με την επικράτηση του τετράχορδου. Αρχικά παιζόταν με φτερό και στη
συνέχεια με πλαστική πένα.
Η καταγωγή του χάνεται στα βάθη των αιώνων, στους προελληνικούς πολιτισμούς της
Άπω Ανατολής και της Εγγύς Ανατολής, της Αφρικής, της αρχαίας Ελλάδας (υπήρχε το
αντίστοιχο αρχαιοελληνικό όργανο γνωστό κι ως “Πανδουρίδιον” ή αλλιώς “τρίχορδο”
επειδή είχε τρεις χορδές), για να περάσει αργότερα στο Βυζάντιο. Σήμερα χρησιμοποι-
ούνται μονάχα δύο είδη: το μπουζούκι και ο μπαγλαμάς, μικρότερο όργανο με χαρακ-
τηριστικό μεταλλικό ήχο.
Από το τέλος του 19ου αιώνα το μπουζούκι άρχισε να εξαφανίζεται σταδιακά από την
ελληνική δημοτική μουσική και, όταν σχηματίσθηκαν τα δύο βασικά ορχηστικά σχήματα,
η κομπανία στην στεριανή Ελλάδα (κλαρίνο, βιολί, λαγούτο, σαντούρι) και η ζυγιά στα
νησιά (βιολί-λαούτο ή βιολί-λύρα), το μπουζούκι έμεινε εκτός. Από εδώ και πέρα όμως
ξεκίνησε μια νέα ακμή. Στο 2ο μισό του 19ου αιώνα ανιχνεύονται οι ρίζες του ρεμπέτικου
τραγουδιού, το οποίο άρχισε να αποδίδεται με τη συνοδεία μπουζουκιού, αλλά όχι
αποκλειστικά, όπως έγινε αργότερα. Στα 1935 σχηματίσθηκε η πρώτη επαγγελματική
ρεμπέτικη κομπανία (το συνηθισμένο σχήμα με δύο μπουζούκια, μια κιθάρα κι ένα
μπαγλαμά ή και παραλλαγές). Στην κομπανία συμμετείχαν ο Μάρκος Βαμβακάρης, που
έπαιζε μπουζούκι και τραγουδούσε, ο Στράτος Παγιουμτζής που τραγουδούσε κυρίως,
ο Ανέστης Δελιάς που έπαιζε μπουζούκια, κιθάρα και τραγουδούσε, και ο Γιώργος Μπάτης
που έπαιζε μπαγλαμά και τραγουδούσε. Το ρεμπέτικο, αυτό το μουσικό είδος ταυτίσθηκε
με το μπουζούκι και το όργανο αυτό τελειοποιήθηκε και αξιοποιήθηκε στα χέρια μεγάλων
εκτελεστών ανάμεσα στους οποίους ήταν οι Βαμβακάρης, Τσιτσάνης, Παπαϊωάννου,
Χιώτης, Μητσάκης και πολλοί άλλοι. Η μεγάλη αλλαγή στην τεχνική του μπουζουκιού έγινε
από τον Μανώλη Χιώτη, που εισήγαγε το τετράχορδο μπουζούκι με το σύγχρονο κούρδισ-
μα, στη δισκογραφία και στο πάλκο τη δεκαετία του 1950. Το τετράχορδο, ως πιο πολυ-
φωνικό, δίνει τη δυνατότητα για περισσότερες και πιο πλούσιες συγχορδίες ενώ, επειδή
έχει περισσότερες χορδές, διευκολύνει τον εκτελεστή να παίζει τις κλίμακες κάνοντας
μικρότερες διαδρομές στην ταστιέρα με τα δάχτυλα του αριστερού χεριού.
Από την δεκαετία του ’70 και μετά, το μπουζούκι έχει καθιερωθεί ως το δημοφιλέστερο
όργανο στην Ελλάδα.
*Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα odioditikisellados.gr
Παρασκευή 4 Μαΐου 2018
Σπασμένο καράβι... (Από το προσωπικό μας κανάλι στο YouTube)...
Μουσική : Γιάννης Σπανός, Ποίηση : Γιάννης Σκαρίμπας, Ερμηνεία : Κώστας Καράλης
Τετάρτη 2 Μαΐου 2018
Οι Beatles στην Ελλάδα, τον Ιούλη του 1967...
Ο Ρίνγκο Σταρ, ο Τζώρτζ Χάρισον, ο Τζον Λένον και ο Πωλ Μακ Κάρτνεϊ, φωτογραφή-
θηκαν μαζί με δύο λαϊκούς οργανοπαίκτες, τους Παπαλεξανδρή και Μηλιώνη, έξω από
το ξενοδοχείο που διέμεναν. στην Αράχοβα, τον Ιούλη του 1967.
Η φωτογραφία είναι του φωτορεπόρτερ Αριστοτέλη Σαρρηκώστα και περιλαμβάνεται
στο φωτογραφικό του λεύκωμα «Αναμνήσεις ενός Έλληνα φωτορεπόρτερ». Λίγοι το
προσέχουν αλλά στην κιθάρα υπάρχουν τρία χέρια καθώς ο Λένον άπλωσε και αυτός
το χέρι του μετά από την προτροπή του Σαρρηκώστα...
θηκαν μαζί με δύο λαϊκούς οργανοπαίκτες, τους Παπαλεξανδρή και Μηλιώνη, έξω από
το ξενοδοχείο που διέμεναν. στην Αράχοβα, τον Ιούλη του 1967.
Η φωτογραφία είναι του φωτορεπόρτερ Αριστοτέλη Σαρρηκώστα και περιλαμβάνεται
στο φωτογραφικό του λεύκωμα «Αναμνήσεις ενός Έλληνα φωτορεπόρτερ». Λίγοι το
προσέχουν αλλά στην κιθάρα υπάρχουν τρία χέρια καθώς ο Λένον άπλωσε και αυτός
το χέρι του μετά από την προτροπή του Σαρρηκώστα...
Τρίτη 1 Μαΐου 2018
Πρώτη του Μάη...
Εργατική Πρωτομαγιά σήμερα...
Ένα τραγούδι σε μουσική και στίχους του Θωμά Μπακαλάκου, το οποίο ερμηνεύει
εξαιρετικά ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου.
Πρώτη του Μάη και πώς
τους εργάτες ξεσηκώνεις.
Πρώτη του Μάη με φως,
φως της εργατιάς θαμπώνεις.
Παλεύει η εργατιά.
Δεν είν' αργία,
είν' απεργία.
Παλεύει η εργατιά.
Ένα τραγούδι σε μουσική και στίχους του Θωμά Μπακαλάκου, το οποίο ερμηνεύει
εξαιρετικά ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου.
Πρώτη του Μάη και πώς
τους εργάτες ξεσηκώνεις.
Πρώτη του Μάη με φως,
φως της εργατιάς θαμπώνεις.
Παλεύει η εργατιά.
Δεν είν' αργία,
είν' απεργία.
Παλεύει η εργατιά.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)