Με τις νότες και τους στίχους συντροφιά...

Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2020

Σαν σήμερα... 6 Φλεβάρη 1497, πέθανε ο Γιοχάνες Όκεγχεμ (Johannes Ockeghem) (1410 - 1497), σπουδαίος Φλαμανδός συνθέτης της Αναγέννησης, ο οποίος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες της λεγόμενης Γαλλο-Φλαμανδικής Σχολής...

Ο ποιητής Γιώργος Κακουλίδης... έγραψε για τον Γιώργο Νταλάρα...

Ο πρώτος εξάγγελος Γιώργος Νταλάρας

1. Τη φωνή του τη χρωστάμε εξ ολοκλήρου στο τοπίο της παιδικής ηλικίας. Εκεί πρέπει να
έγινε μια έκρηξη που καθήλωσε εκστατικά το παιδί. Έτσι, αναδύθηκε από μέσα του αυτό
που ονομάζουμε «χάρισμα». Ενώ δίπλα του τα άλλα παιδιά μαζεύουν παιχνίδια, αυτό
συγκεντρώνει ήχους. Παιδί - συλλέκτης μέσα από τους ήχους, δίχως να το καταλάβει,
βρίσκει το φάρμακο για την αρρώστια που είχε εντοπίσει ο δόκτωρ Βίκτωρ Φουξ και για
την οποία έλεγε: «Ο κόσμος επιλέγει αυτό που τρώει αλλά όχι αυτό που ακούει. Έχει μια
ακόρεστη επιθυμία για τη λήψη συνεχών ηχητικών κυμάτων, τα οποία καταβροχθίζει
όπως ένα αυτοκίνητο τη βενζίνη».

2. Στη ζωή του είναι της μιας χειρονομίας σε όλα. Της μιας ματιάς. Της μιας μεταμόρφω-
σης σε λαγωνικό που μυρίζεται το τραγούδι που θα γεννηθεί στον αέρα. Της μιας έμμονης
ιδέας: Τσιτσάνης.

3. Κοιτώ τις φωτογραφίες του της πρώτης περιόδου. Είναι πάντα σκυφτός μ' ένα συγκ-
ρατημένο γέλιο. Είναι η εποχή που αυτός έχει πάρει τα χαρακτηριστικά του τραγουδιού.
Επειτα από χρόνια πια, με τη σειρά του, το τραγούδι παίρνει τα χαρακτηριστικά του
τραγουδιστή. Εκείνη ακριβώς την εποχή συντελείται και η πρώτη ανταρσία απέναντι στην
εικόνα του λαϊκού τραγουδιστή: Φοβισμένος, διασκέδαζε απλώς τον κόσμο και αποσυρόταν
γρήγορα. Τώρα ο τραγουδιστής γνωρίζει τη μοναδική κατάσταση «ορθοστασίας», η οποία
κρίνει τα πάντα δημόσια εφ' όλης της ύλης και ψηλαφίζει την άβυσσο που μας περιβάλλει.

4. Η φωνή επιτέλους βρίσκει την αποστολή της. Πρέπει μέσα από την ύπαρξη του τρα-
γουδιστή να επιβεβαιώνεται ακαταπαύστως η παρουσία της θείας πρόνοιας. Η εποχή της
παρηγοριάς που ξεχυνόταν από το στόμα του Στέλιου Καζαντζίδη δίνει το χέρι της σ' έναν
μικρό θρίαμβο που εισβάλλει με δύναμη, σβήνοντας όπου βρει τον καθημερινό μας θάνατο,
που δεν είναι άλλος από την παραίτηση.

5. Η σωματοποίηση του τραγουδιού είναι καθαρά υπόθεση Νταλάρα. Έγινε με φυσικό
τρόπο, μακριά από τις μάταιες σχολές της Δύσης. Έγινε όπως ακριβώς συμβαίνει μόνο
με τους μουσουλμάνους, όταν διαβάζουν το Κοράνι.

6. Οι αντιστάσεις που συναντά η φωνή του είναι πολλές, για διάφορους λόγους, θυμώνω
μαζί του όταν εμφανίζεται η φυσική αδυναμία του να μπορεί να παρακολουθήσει
προσεκτικά τους αντιπάλους του. Είναι γνωστό πως δε διαλέγουμε εμείς τους εχθρούς
μας. Σε κάθε χτύπημα από την πλευρά τους, απαντά με μια βαθιά αίσθηση δικαίου, που
ωστόσο τον τυφλώνει και τον οδηγεί κατευθείαν στην αγκαλιά του αντιπάλου.

7. Το στόμα του συχνά πυκνά γίνεται το πένθος του κόσμου. Είναι ο αντίλαλος της παι-
δικής ηλικίας, που ο ίδιος ακόμα δεν μπορεί να ξεπεράσει τα όριά της. Όσο τα πλησιάζει,
τόσο αυτά απομακρύνονται. Για πάντα θα είναι στο κέντρο της παιδικής ηλικίας; Για πάντα.

8. Το νήμα της φωνής του, δηλαδή της ζωής του, μας τυλίγει στα εύκολα και στα δύσκολα.
Τυλίγει ακόμα και τον τελευταίο φτωχοδιάβολο που κατοικεί μέσα μας και που έχει δικαί-
ωμα να κάνει την εμφάνισή του στο φως της συναυλίας.

9. Τον εξάγγελο της τραγωδίας αντικατέστησε επάξια ο λαϊκός τραγουδιστής. Αυτός
εισβάλλει όποτε κρίνει στη ζωή μας και μας πληροφορεί όχι μόνο σε ποια κατάσταση
βρισκόμαστε, αλλά και την αιτία της καταστάσεως. Το σήμα του το λαμβάνεις αμέσως,
γιατί απευθύνεται μόνο στο αίμα σου και ουδέποτε στο εγώ σου. Ο χρόνος του είναι
αόριστος, γι' αυτό δε θυμάμαι πότε ακριβώς ο Γιώργος Νταλάρας πέρασε στα κύτταρα
μου. Απλά, όπως όλοι, νιώθω πως τον γνώριζα πάντα.

10. Κάπου στο «Γεροντικό» γίνεται αναφορά σ' έναν άνθρωπο που έγινε όλος μια φωνή.
Νομίζω πως τώρα πια ο Γιώργος είναι όλος μια φωνή και τίποτε, τίποτε άλλο.

*Αναδημοσίευση από το Ριζοσπάστη