Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε αδερφέ μου απ’ τον κόσμο... Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο. (Γιάννης Ρίτσος)

Παρασκευή 13 Απριλίου 2018

Φραντς Λιστ (Franz Liszt) (1811 - 1886)...

Ο Φραντς Λιστ  ήταν Ούγγρος ρομαντικός συνθέτης και πιανίστας. Μαζί με τον Φρεντερίκ 
Σοπέν, θεωρούνται οι σημαντικότεροι ρομαντικοί συνθέτες για πιάνο και δύο από τους 
σπουδαιότερους πιανίστες της εποχής.
Γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1811 στο Ράιντινγκ της Ουγγαρίας, κοντά στα σύνορα με την 
Αυστρία. 
Οι γονείς του ήταν γερμανικής καταγωγής και ο συνθέτης μεγάλωσε με μητρική γλώσσα τα 
γερμανικά. Από μικρός έδειξε το ταλέντο του στο πιάνο και σύντομα η οικογένειά του μετα-
κόμισε στη Βιέννη για να λάβει συστηματική διδασκαλία. 
Εκεί πήρε μαθήματα πιάνου από τον συνθέτη Καρλ Τσέρνυ (Carl Czerny) και σύνθεσης από
 τον συνθέτη Αντόνιο Σαλιέρι. 
Το 1822 έδωσε την πρώτη του συναυλία και εντυπωσίασε το κοινό. Στη δεύτερη συναυλία 
του, το 1823, ανάμεσα στους ακροατές ήταν και ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.
Τον Δεκέμβριο του 1823 η οικογένεια Λιστ μετακόμισε στο Παρίσι, επίκεντρο τότε της 
καλλιτεχνικής και πνευματικής ζωής. Εκεί ο Λιστ δεν μπόρεσε να σπουδάσει στο Κονσερ-
βατουάρ, γιατί δεν ήταν δυνατή η εγγραφή αλλοδαπών, αυτό όμως δεν είχε τελικά αρνη-
τικές επιπτώσεις στην εκπαίδευσή του: συνέχισε όμως να μελετά με δασκάλους ή αυτοδί-
δακτος. Παράλληλα με τις σπουδές του έκανε πολλές περιοδείες για ρεσιτάλ στη Γαλλία 
και την Αγγλία και έγινε σύντομα γνωστός και αγαπητός στα ευρωπαϊκά σαλόνια.
Στο Παρίσι γνώρισε πολλές προσωπικότητες του πνευματικού και καλλιτεχνικού χώρου, 
όπως τους Βίκτωρ Ουγκό, Λαμαρτίνο, Χάινριχ Χάινε, Βιτσέντζο Μπελίνι, Τζοακίνο Ροσίνι, 
Φρεντερίκ Σοπέν. Οι συνθέτες που θαύμαζε ήταν ο Εκτόρ Μπερλιόζ, ο Φρεντερίκ Σοπέν 
και ο Νικολό Παγκανίνι. Εκεί επίσης γνώρισε και δέχθηκε επίδραση από τις σοσιαλιστικές 
ιδέες του Σαιντ-Σιμόν και του Λαμεναί.
Το 1827, κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας, ο πατέρας του πέθανε ξαφνικά έπειτα από 
σύντομη ασθένεια. 
Ο Λιστ έμεινε τότε χωρίς υποστήριξη και έπρεπε να φροντίσει μόνος για την συνέχιση των 
σπουδών και της καριέρας του. Άρχισε να παραδίδει μαθήματα πιάνου και μάλιστα ερω-
τεύτηκε μια μαθήτριά του, αλλά η οικογένειά της απαγόρευσε τη συνέχιση της σχέσης τους. 
Λίγο καιρό μετά ο συνθέτης πέρασε μια φάση θρησκοληψίας (για δεύτερη φορά, είχε εκδη-
λώσει και παλιότερα αυτήν την επιθυμία, αλλά το απέτρεψε ο πατέρας του). Για αρκετό 
καιρό διέκοψε τις δημόσιες εμφανίσεις και τα ίχνη του χάθηκαν. Λέγεται ότι ο ιερέας 
Λαμεναί, στενός φίλος της οικογένειας, τον βοήθησε να ξεπεράσει την κρίση.
Το 1833 στο σπίτι του Φρεντερίκ Σοπέν γνωρίστηκε με την κόμισσα Μαρί ντ΄ Αγκού, η 
οποία τον ερωτεύτηκε και εγκατέλειψε τον σύζυγό της για να τον ακολουθήσει. 
Μαζί έζησαν ως το 1844 στην Ελβετία και την Ιταλία και απέκτησαν 3 παιδιά. Εκείνη τη 
χρονιά το ζευγάρι χώρισε. Αργότερα η κόμισσα έγινε συγγραφέας με το ψευδώνυμο Daniel 
Stern.
Ως το 1847 ο Λιστ είχε αποκτήσει τεράστια φήμη ως πιανίστας. Αυτός ήταν μάλιστα που 
καθιέρωσε τον όρο "ρεσιτάλ" και σε αυτόν οφείλεται εν πολλοίς η συνήθεια να ερμηνεύον-
ται τα σολιστικά έργα χωρίς παρτιτούρα στις συναυλίες.
Είχε την ικανότητα να συναρπάζει το κοινό με το εξαιρετικά δεξιοτεχνικό και εντυπωσιακό 
παίξιμό του, όπως έκανε στο βιολί το ίνδαλμά του, ο Νικολό Παγκανίνι.

Από το 1848 ως το 1861 έζησε μόνιμα στη Βαϊμάρη (όπου είχε διοριστεί αρχιμουσικός το 
1844), μαζί με τη νέα σύντροφό του Καρολίνα Ιβανόφσκα, εν διαστάσει σύζυγο του Ρώσου 
πρίγκηπα Ζάιν-Βιτγκενστάιν. 
Καθώς από το 1847 είχε εγκαταλείψει την καριέρα του πιανίστα για να αφοσιωθεί στη 
σύνθεση, δραστηριοποιήθηκε πλέον ως αρχιμουσικός δίνοντας πολλές συναυλίες και 
παράλληλα οργάνωσε την καλλιτεχνική ζωή της πόλης και προσέφερε υποστήριξη σε 
πολλούς νέους συνθέτες, ένας από τους οποίους ήταν ο Ρίχαρντ Βάγκνερ, ο οποίος 
παντρεύτηκε την κόρη του Λιστ από την κόμισσα ντ΄ Αγκού, Κόζιμα. 
Ο Λιστ διηύθυνε τις πρώτες εκτελέσεις έργων του Βάγκνερ, όπως τα Ταγχώυζερ και 
Ιπτάμενος Ολλανδός. Άλλοι συνθέτες τους οποίους υποστήριξε ήταν οι Αλεξάντρ 
Μποροντίν,Καμίγ Σαιν-Σανς, Μπέντριχ Σμέτανα. Εκείνη την περίοδο ολοκλήρωσε και 
κάποια από τα σπουδαιότερα έργα του όπως τα δύο κοντσέρτα για πιάνο και ορχήστρα 
και τη σονάτα για πιάνο.

Το 1861 η σύντροφός του Καρολίνα πήγε στην Ιταλία για να ζητήσει από τον πάπα να 
εγκρίνει το διαζύγιό της με τον πρίγκηπα Ζάιν-Βιτγκενστάιν ώστε να παντρευτεί με τον 
συνθέτη. 
Ο Λιστ την ακολούθησε το 1862, για να εμπνευστεί και να γράψει θρησκευτική μουσική. 
Το ζευγάρι τελικά δεν παντρεύτηκε ποτέ, επειδή αρχικά το Βατικανό δεν έδινε την έγκριση 
και έπειτα επειδή μετά τον θάνατο του πρώην συζύγου της Καρολίνας η οικογένειά της είχε 
αντιρρήσεις. 
Ο συνθέτης τελικά εντάχθηκε στον ιερατικό κλάδο το 1865.
Το 1869 διορίστηκε σύμβουλος στη βασιλική αυλή της Ουγγαρίας και από τότε ζούσε 
εναλλάξ στη Ρώμη, στη Βαϊμάρη και τη Βουδαπέστη, ενώ παράλληλα έκανε περιοδίες.
Το 1873 οι Ούγγροι τον ανακήρυξαν εθνικό ήρωα και το 1876 του ανέθεσαν τη διεύθυνση 
της Μουσικής Ακαδημίας της Βουδαπέστης.
Στις 21 Ιουλίου του 1886 έκανε την τελευταία του δημόσια εμφάνιση σε συναυλία στο 
Λουξεμβούργο. Έπειτα επισκέφθηκε όπως κάθε χρόνο το Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ. 
Αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και τελικά πέθανε 
λίγες μέρες μετά την άφιξή του στο Μπαϊρόιτ, στις 31 Ιουλίου.

Το έργο του είναι πλούσιο: περιλαμβάνει έργα για ορχήστρα, για πιάνο και ορχήστρα, 
χορωδιακά και έργα για σόλο πιάνο. 
Τα τελευταία είναι και τα πιο δεξιοτεχνικά, αφού ο ίδιος, με την εκπληκτική τεχνική του, 
εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες του οργάνου. Στα έργα του εναλλάσσονται στιγμές 
υπερβολικής δεξιοτεχνίας με στιγμές λυρισμού και ποιητικότητας και εμφανίζονται πολλές 
αρμονικές και μορφολογικές καινοτομίες.

Ενδεικτικά παραδείγματα των μορφολογικών καινοτομιών του είναι τα 2 κοντσέρτα για 
πιάνο και ορχήστρα και η σονάτα για πιάνο. Το πρώτο κοντσέρτο, σε μι ύφεση μείζονα, το 
επεξεργαζόταν από το 1830 αλλά παρουσίασε την τελική μορφή του το 1855. Δεν ακολουθεί 
την παραδοσιακή δομή του κοντσέρτου, αλλά τα μέρη του ουσιαστικά είναι ενιαία και 
επεξεργάζεται σ' αυτά το ίδιο θεματικό υλικό.
Εξαιρετικά προκλητική για την εποχή ήταν η χρήση του τρίγωνου στο τρίτο μέρος. Το δεύτερο κοντσέρτο, σε λα μείζονα, το επεξεργαζόταν στο διάστημα 1839-1861. Ούτε αυτό 
ακολουθεί την παραδοσιακή δομή. Το ίδιο συμβαίνει και με τη σονάτα για πιάνο σε σι 
μείζονα, που ολοκληρώθηκε το 1853 και παρουσιάστηκε στο κοινό το 1858. Αυτά τα έργα 
αντιμετωπίστηκαν με δυσπιστία από τους κριτικούς και μόνο τον 20ο αιώνα καθιερώθηκαν 
στο πιανιστικό ρεπερτόριο.
Σε κάποια από τα τελευταία έργα του, όπως τα "Μεφίστο Βαλς", "Μακάβριο Τσάρντας" 
και "Ατονική Μπαγκατέλλα" υπάρχουν και στοιχεία μοντερνισμού.
Μια άλλη καινοτομία του είναι η επινόηση του "συμφωνικού ποιήματος", έργου "περιγρα-
φικού" εμπνευσμένου από τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική ή και προσωπικά βιώματα. 
Ο Λιστ συνέθεσε 13 συμφωνικά ποιήματα αλλά και σε άλλα έργα του θέλησε να αποδώσει 
εντυπώσεις και βιώματα. Το πιο χαρακτηριστικό από αυτά είναι το σύνολο έργων για πιάνο
"Χρόνια Προσκυνήματος", που διαιρείται σε τρία βιβλία: Ελβετία, Βενετία-Νάπολη και 
Ρώμη. Σε αυτά περιγράφει μουσικά τις εντυπώσεις του από την παραμονή του σε αυτά τα 
μέρη, με χαρακτηριστικούς τίτλους όπως Οι καμπάνες της Γενεύης, Τα συντριβάνια της 
Βίλα ντ' Έστε κ.α.

Σε πολλές συνθέσεις του εμπνεύστηκε από λογοτεχνικά έργα. 
Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι συμφωνίες του Φάουστ, της οποίας τα τρία 
μέρη έχουν τα ονόματα "Φάουστ", "Μαργαρίτα", "Μεφιστοφελής", από τους ήρωες του 
Γκαίτε και Δάντης, που είναι εμπνευσμένη από την Κόλαση του Δάντη, του αγαπημένου 
του συγγραφέα. 
Άλλα έργα εμπνευσμένα από την ποίηση είναι οι 6 Consolations για πιάνο, σε ποίηση του 
Saint- Beuve, οι Θρησκευτικές και ποιητικές αρμονίες για πιάνο, σε ποίηση του Λαμαρ-
τίνου, τα 3 Όνειρα Αγάπης, σε στίχους των Ludwich Uhland (1787-1862) και Ferdinand 
Freiligrath (1810-1876), τα Σονέτα του Πετράρχη από τη σειρά Χρόνια Προσκυνήματος.

Ο Λιστ αγαπούσε πολύ τη μουσική των τσιγγάνων της Ουγγαρίας, τη θεωρούσε συνδε-
δεμένη με τις αναμνήσεις κάθε Ούγγρου και τις ένδοξες μνήμες της πατρίδας του και 
βάσισε πολλά έργα του σε μελωδίες από λαϊκά τραγούδια και χορούς. 
Τα πιο διάσημα απ' αυτά είναι οι 19 Ουγγρικές Ραψωδίες για πιάνο, 6 από τις οποίες 
μεταγράφηκαν αργότερα για ορχήστρα. Άλλα έργα στα οποία επεξεργάζεται υλικό από 
λαϊκά τραγούδια είναι τα : Ιστορικά Ουγγρικά Πορτραίτα, 5 Ουγγρικά Λαϊκά Τραγούδια 
για πιάνο και το Ουγγρικό εμβατήριο επίθεσης.

Πηγή : Βικιπαίδεια

Σαν σήμερα... 13 Απρίλη 2010, φεύγει από τη ζωή ο Μάνος Ξυδούς (1953 - 2010), Έλληνας μουσικός παραγωγός, συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής, μέλος του συγκροτήματος "Πυξ Λαξ"...

Τετάρτη 11 Απριλίου 2018

Λεωνίδας Καβάκος... Ένας παγκοσμίου φήμης Έλληνας βιολιστής της κλασικής μουσικής και διευθυντής ορχήστρας...

Ο Κώστας Μπαλαχούτης, διακεκριμένος ερευνητής του Ελληνικού τραγουδιού, είπε για τον Στέλιο Καζαντζίδη και τις φωνητικές του δυνατότητες...

"Οι τραγουδιστές της Δύσης δε συγκρίνονται με τον Καζαντζίδη. Αυτοί που μπορούν 
να συγκριθούν μαζί του είναι η Umm Kulthum, η Fairuz, ο Zeki Muren και κάποιοι
άλλοι, δηλαδή οι τραγουδιστές της Ανατολής".

Ροκ εντ ρολ (rock and roll)...

Το ροκ εντ ρολ είναι είδος μουσικής που αναπτύχθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της 
Αμερικής περί τα τέλη της δεκαετίας του 1940 και γνώρισε μεγαλύτερη άνθιση κατά 
τη δεκαετία του 1950.
Η έκρηξη έγινε το 1955 με την ταινία Black Board Jungle (Ζούγκλα του Μαυροπίνακα) 
με το σάουντρακ της ταινίας "Rock Around the Clock". 
Το ροκ εντ ρολ θεωρείται πρόγονος της ροκ μουσικής. Ως μουσικός όρος χρησιμοποιή-
θηκε για πρώτη φορά από τον παραγωγό Άλαν Φριντ προκειμένου να περιγράψει τη 
μουσική που έπαιζε στο ραδιόφωνο, ένα μίγμα μπλουζ και κάντρι μουσικής.
Το όνομα ροκ ν ρολ το έδωσε ο Άλαν Φριντ από τον στίχο ενός τραγουδιού του Μπιλ 
Χάλεϊ "rock,rock,rock everybody,roll,roll,roll everybody". 
Σημαντικοί εκπρόσωποι του είδους θεωρούνται οι : Μπιλ Χάλεϊ (Bill Halley), 
Φατς Ντόμινο (Fats Domino), Λιτλ Ρίτσαρντ (Little Richard), Τσακ Μπέρι 
(Chuck Berry) και κυρίως ο Έλβις Πρίσλεϊ (Elvis Presley).

Τετραλογία...

Μουσικό έργο του Δήμου Μούτση, το οποίο εκδόθηκε το 1975 και περιλαμβάνει 11 τραγού-δια βασισμένα στην ποίηση Ελλήνων ποιητών (Κ. Καβάφης - Κ. Καρυωτάκης - Γ. Ρίτσος - 
Γ. Σεφέρης)...
Τα τραγούδια ερμηνεύουν οι : Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Μανώλης Μητσιάς και Χρήστος Λεττονός.

Τα τραγούδια του άλμπουμ : 

1. Θέμα
2. Η πόλις. (Κ. Καβάφης)
3. Κι αν ο αγέρας φυσά. (Γ. Σεφέρης)
4 Πρέβεζα. (Κ.Καρυωτάκης)
5. Είναι παλιό το λιμάνι. (Γ. Σεφέρης)
6. Ιδανικοί αυτόχειρες. (Κ. Καρυωτάκης)
7. Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον. (Κ. Καβάφης)
8. Πες της το μ’ ένα γιουκαλίλι. (Γ. Σεφέρης)
9. Θάλασσα του πρωιου (Κ. Καβάφης)
10. Μετά την ήττα. (Γ. Ρίτσος)
11. Θρήνος για τον Άδωνι. (Sidney Keez, μετάφραση. Γ.Σεφέρης)



Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (Johann Sebastian Bach) (1685 - 1750)... Ένας κορυφαίος μουσουργός, ένας ποιητής των ήχων...

"Να ονειρεύομαι"... Ως ελάχιστο φόρο μνήμης στο Δημήτρη Λάγιο, ο οποίος έφυγε από τη ζωή, σαν σήμερα... 11 Απρίλη 1991...

Με τον τελευταίο εκπληκτικό κύκλο τραγουδιών του, την «Ερωτική Πρόβα», 
καλωσόριζε το θάνατό του που πλησίαζε…
Ένα από τα τραγούδια αυτού του άλμπουμ είναι το «Να ονειρεύομαι».
Ένα τραγούδι το οποίο σε καθηλώνει… και μαζί απογειώνει όλες τις αισθήσεις.
Η ερμηνεία του τραγουδιού από τον αγαπημένο φίλο του συνθέτη Γιώργο Νταλάρα… 
ανεπανάληπτη…

Δημήτρης Λάγιος...

Σαν σήμερα… 11 Απρίλη 1991, έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία μόλις 39 χρόνων, κτυπημένος 
από τον καρκίνο, ο Δημήτρης Λάγιος, ένας χαρισματικός συνθέτης, ένας εξαιρετικός 
άνθρωπος και αγωνιστής...
Με τον τελευταίο εκπληκτικό κύκλο τραγουδιών του, την «Ερωτική Πρόβα», καλωσό- 
ριζε το θάνατό του που πλησίαζε…

Τρίτη 10 Απριλίου 2018

Αντώνης Διαμαντίδης ή Νταλγκάς (1892 - 1945)...

Ο Αντώνης Διαμαντίδης ή Νταλγκάς γεννήθηκε το 1892 στο προάστιο Αρναούκιοϊ της 
Κωνσταντινούπολης. 
Από μικρός ασχολήθηκε με τη μουσική, έπαιζε ούτι και κιθάρα, και άρχισε γύρω στα 1910 
να εργάζεται επαγγελματικά ως τραγουδιστής. Με αφορμή τα όμορφα "τσακίσματα", και 
τους "κυματισμούς" της φωνής του, απέκτησε το παρατσούκλι Νταλγκάς (που στα ελληνι-
κά σημαίνει "πάθος", και στα τουρκικά "κυματισμός"), με το οποίο έμελλε να γίνει περισ-
σότερο γνωστός στη συνέχεια. Το 1919 παντρεύτηκε στην Κωνσταντινούπολη την Αργυρώ 
Νικολάου με την οποία απέκτησαν μια κόρη, την Άννα. 
Μεταξύ 1920 - 22 με την ορχήστρα του τραγουδά στο υπερωκεάνιο «Βασιλεύς Αλέξανδρος»
για τους Έλληνες μετανάστες που ταξιδεύουν στην Αμερική. Εκεί μαθαίνει τα νέα για τη 
Μικρασιατική καταστροφή και εγκαθίσταται με την οικογένειά του μόνιμα στην Ελλάδα, 
στον Πειραιά αρχικά και αργότερα στα Πετράλωνα. Στην Ελλάδα αρχίζει να εργάζεται ως 
τραγουδιστής ή μουσικός σε διάφορα κέντρα με Σμυρνέικα, λαϊκά, και ρεμπέτικα συγκρο-
τήματα. Μεταξύ των συνεργατών του αυτή την εποχή, ο Κώστας Τζόβενος, ο Δημήτρης 
Σέμσης, ο Κώστας Καρίπης, ο Σπύρος Περιστέρης, κ.ά. Την ίδια περίοδο αρχίζει να συνθέ-
τει και δικά του τραγούδια. Στη δισκογραφία εμφανίζεται μεταξύ 1926 - 1933, ηχογραφών-
τας κυρίως στην His Master's Voice, περισσότερα από 400 ρεμπέτικα και παραδοσιακά 
τραγούδια. Ως τραγουδιστής υπήρξε ανεπανάληπτος, ενώ λόγω των εξαιρετικών φωνητικών
του ικανοτήτων αναδείχτηκε ως ένας από τους καλύτερους -μαζί με τον Κώστα Νούρο και 
το Βαγγέλη Σωφρονίου- εκτελεστές μανέδων. Μετά το 1933, και ενώ έχει ήδη εγκαταλείψει 
το ούτι και παίζει κιθάρα, εξαφανίζεται από τη δισκογραφία και αρχίζει να εμφανίζεται σε 
διάφορες αριστοκρατικές ταβέρνες τραγουδώντας ελαφρά (καντάδες, ρομάντζες, επιθεω-
ρησιακά κ.λ.π.) τραγούδια. Κύριος συνεργάτης του αυτή την εποχή ο Φίλανδρος Μάρκου 
(ο μετέπειτα σύζυγος της κόρης του Νταλγκά, Άννας). Μεταξύ 1937 - 1939, επανεμφανίζε-
ται ως συνθέτης στη δισκογραφία, με ένα μικρό αριθμό ελαφρών τραγουδιών. Συνεχίζει τις 
εμφανίσεις του μέχρι το 1941. Με την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα, εγκαταλείπει το 
πάλκο, βυθίζεται στη μελαγχολία και πεθαίνει τελικά στις αρχές του 1945.

Ο Αντώνης Νταλγκάς αναμφισβήτητα, είναι μια από τις σπουδαιότερες φωνές του Ελλη-
νικού τραγουδιού. Με το σπάνιο φωνητικό του χάρισμα, συνέβαλε στη διάσωση μιας 
παράδοσης αιώνων, η οποία χωρίς αυτόν και τους άλλους σημαντικούς εκφραστές, ελάχι-
στα δείγματα θα είχαν διασωθεί. Η ικανότητά του στους κυματισμούς και τα τσακίσματα 
επηρέασε και νεότερους ερμηνευτές και δίδαξε τον τρόπο ερμηνείας, τον οποίο χρησιμο-
ποίησαν οι επόμενοι ως εφαλτήριο για να χαράξουν τη δική τους πορεία.

Πηγές : rebetiko.sealabs.net και e-orfeas.gr